Verliesaversie

Wat doe je als (project)manager of opdrachtgever wanneer je beslissingen neemt over winst of verlies? Welke risico’s loop je dan om ten prooi te vallen aan biases? Uit de gedragswetenschappen weten we dat de manier waarop een keuzevraagstuk wordt neergezet – we hebben het dan over framing – groot verschil maakt voor de beslissing die je neemt. Een klassiek, maar onwerkelijk realistisch voorbeeld kan dat illustreren.

Veronderstel dat een onbekend virus zonder ingrijpen 600 doden zal opleveren. Er zijn twee aanpakken voorgesteld die beide gebaseerd zijn op dezelfde wetenschappelijke data. Welke van de twee aanpakken heeft jouw voorkeur?

Aanpak A: zal opleveren dat 200 mensen worden gered. Aanpak B: zal opleveren dat er een kans van 1/3 is dat 600 mensen gered zullen worden, en een 2/3 kans dat niemand wordt gered.

Goede kans dat je allerlei zaken in je keuze betrekt die het vraagstuk van meer context voorzien. Op zich is dat een prima strategie, maar dat was niet de vraag die nu aan jou is voorgelegd! Goed kans ook dat je doorziet dat wanneer je rationeel handelt je geen voorkeur zult hebben voor een van beide aanpakken. De verwachtingswaarde (kans x opbrengst) van de beide alternatieven is namelijk hetzelfde. In de praktijk echter zullen meer mensen voor aanpak A kiezen dan voor aanpak B. Hoe is deze – van de ratio afwijkende – voorkeur te verklaren vanuit het denken over winst en verlies? In het volgende korte video-college voor Nyenrode gaat Eva van Wijngaarden nader in op dit verschijnsel. Meer over verlies en winst en de effecten daarvan op mensen in onze in company training risicomanagement.